اسکیزوافکتیو یکی از انواع اختلالات روان پریشی است که براساس طبقه بندی انجمن روان پزشکی آمریکا در دسته اختلالات طیف اسکیزوفرنیا قرار می‌گیرد. مبتلایان به اسکبزوافکتیو علائم روان پریشی نظیر هذیان و توهم را در کنار علائم خلقی نظیر افسردگی یا مانیا تجربه می‌کنند. این مسئله می‌تواند بسیاری از متخصصان را در تشخیص بیماری به اشتباه بیاندازد. با این حال مراجعه به مراکز روانشناسی معتبر و کمک گرفتن از متخصصین باتجربه کمک می‌کند که به بینش صحیح‌تری در مورد مشکل خود دست یابید و هرچه زودتر اقدامات درمانی مناسب را انجام دهید. عدم توجه به درمان موجب آسیب به خود و سایر اعضای خانواده خواهد شد.

اسکیزوافکتیو چیست؟ 

اختلال اسکیزوافکتیو یک اختلال روانی است که با احساسات بدون قاعده و فرایندهای تفکر غیر طبیعی تشخیص داده می‌شود. افرادی که به اسکبزوافکتیو مبتلا هستند، زمانی تشخیص داده می‌شوند که دارای اختلال خلق و اسکیزوفرنی باشد. این اختلال دو نوع دارد که شامل نوع دو قطبی و نوع افسردگی است. نوع دو قطبی با علائمی مانند شیدایی و نوع افسردگی با علائم افسردگی مشخص می‌شود.

اختلال اسکیزوافکتیو علائمی مانند توهم، هذیان، گفتار و تفکر بی نظم دارد. که توهم شنیداری متداول ترین نوع این علائم است. که شروع علائم نیز از ابتدای بزرگسالی آغاز می‌شود. از علل اسکیزوافکتیو می‌توان به ساختار مغز، ژنتیک، مصرف مواد و عوامل استرس زا اشاره کرد.

علائم و نشانه های اسکیزوافکتیو چیست ؟

اسکیزوافکتیو یکی از انواع اختلالات روان پریشی یا همان سایکوتیک است که براساس طبقه بندی انجمن روانپزشکی آمریکا در دسته اختلالات طیف اسکیزوفرنیا قرار می‌گیرد. متخصصان برای تشخیص این مشکل وجود علائم زیر را در بیمار ضروری می‌دانند. 

???? تجربه یک دوره بیماری خلقی (افسردگی اساسی یا مانیا) همراه با علائمی از اسکیزوفرنیا شامل توهم، هذیان، رفتار آشفته، گفتار آشفته و علائم منفی

???? در طول بیماری، بیمار اسکیزوافکتیو دست کم به مدت دو هفته در غیاب علائم خلقی نیز علائم روان پریشی نظیر توهم و هذیان را تجربه می‌کند.

????علائمی از یک اختلال خلقی در بخش اعظمی از بیماری مشاهده می‌شود.

???? این اختلال در اثر مصرف یک ماده یا وجود یک بیماری طبی دیگر بروز نمی‌یابد.

انواع مختلف اختلال اسکیزوافکتیو

همانطور که گفته شد اسکیزوافکتیو اختلال سایکوتیکی است که در دوره‌هایی از آن علائم حداقل یک اختلال خلقی دیگر هم دیده می‌شود. بر اساس اینکه این اختلال خلقی افسردگی ماژور باشد یا افسردگی دوقطبی اسکیزوافکتیو به دو دسته نوع افسرده و نوع دوقطبی تقسیم می‌شود.

???? نوع افسرده

در نوع افسرده، مبتلایان به اسکیزوافکتیو در کنار علائم روان پریشی نظیر توهم و هذیان تنها حملات افسردگی ماژور یا همان افسردگی اساسی را گزارش می‌کنند. علائم افسردگی اساسی احساس غمگینی مفرط، از دادن علاقه و اشتیاق، تغییراتی در الگوی خواب و اشتها، کندی روانی حرکتی، دشواری در تمرکز، خستگی مفرط، احساس گناه یا بی ارزشی و افکار مرگ را شامل می‌شوند. از میان علائم مذکور وجود دست کم پنج مورد از آن‌ها برای تشخیص افسردگی اساسی ضروری می‌باشد.

???? اسکیزوافکتیو نوع دوقطبی

اسکیزوافکتیو از نوع دوقطبی زمانی از جانب متخصصان مطرح می‌شود که بیمار در کنار علائم سایکوتیک علائم مانیا را نیز از خود نشان دهد. همچنین در این شرایط دوره‌هایی از افسردگی اساسی نیز ممکن است بروز یابند. از جمله علائم دوره مانیا باید افزایش خلق، بالا رفتن سطح فعالیت‌های هدفمند، افزایش غیرمعمول انرژی، افزایش اعتماد به نفس و دچار شدن به خودبزرگ بینی،  کاهش نیاز به خواب، پرحرفی، پرش افکار، حواس پرتی، انجام تکانشی فعالیت‌هایی که می‌توانند پیامدهای ناخوشایند در پی داشته باشند نظیر ولخرجی و درگیر شدن در فعالیت‌های جنسی پرخطر را مثال زد.

علل و عوامل خطرساز بروز اختلال اسکیزوافکتیو

اسکیزوافکتیو از آن دست اختلالات روانپزشکی است که متخصصان هنگام توضیح علل خطرساز آن بیش از همه به نقش وراثت، ژنتیک و به طور کل عوامل فیزیولوژیکی تاکید می‌کنند. در همین راستا پژوهش‌ها نشان می‌دهند که احتمال بروز اسکیزوافکتیو در خویشاوندان درجه یک مبتلایان به اسکبزوافکتیو بیشتر است.

همچنین احتمال بروز این اختلال در کسانی که یکی از بستگان درجه یکشان مبتلا به اسکیزوفرنیا، اختلال دوقطبی یا اختلال اسکیزوافکتیو باشد، بیشتر است. توجه به این نکته نیز حائز اهمیت است که افراد با آسیب پذیری ژنتیکی بالا در برابر اختلال اسکیزوافکتیو، اگر در محیط‌های پرتنش و در تعامل با موضوعات استرس زا قرار بگیرند، بیش از دیگران احتمال دارد که علائمی از اختلالات طیف اسکیزوفرنیا را از خود بروز دهند.

میزان شیوع اختلال اسکیزوافکتیو

براساس گزارش‌های آخرین ویراست راهنمای تشخیصی و آماری اختلالات روان پزشکی شیوع طول عمر اختلال اسکیزوافکتیو حدود 0/3 درصد برآورد می‌شود. این اختلال در زن‌ها از شیوع بالاتری برخوردار است که علت آن به احتمال قوی شیوع بالاتر علائم افسردگی در زنان است.

تشخیص اختلال اسکیزوافکتیو

برای تشخیص اختلال اسکیزوافکتیو، باید حتما از پزشک و روانشناسان کمک بگیرید. ملاک هایی در تشخیص این اختلال وجود دارد که در ادامه راجع به آن توضیح داده ایم.

???? نشانه هایی که ملاک های دوره اختلال خلقی اساسی را برآورده می‌کنند، در بخش عمده از کل مدت قسمت های فعال و باقی مانده بیمار وجود دارند.

???? هذیان ها توهمات به مدت 2 هفته یا بیشتر در غیاب دوره خلقی اساسی در کل مدت بیماری روی دهد.

???? دوره بدون وقفه بیماری که در آن دوره خلق اساسی (افسردگی اساسی و مانیا) همراه با ملاک اسکیزوفرنی روی دهد.

درمان اختلال اسکیزوافکتیو

درمان اختلال اسکیزوافکتیو به همکاری روانشناسان و روانپزشکان نیاز دارند. چرا که مبتلایان به این اختلال برای بهبودی همزمان به دارو درمانی و روان درمانی نیاز دارند. داروهایی که در اکثر موارد برای اسکیزوافکتیو تجویز می‌شود قرص‌های ضدافسردگی، داروهای آنتی سایکوتیک و تثبیت کننده‌های خلقی را در برمی‌گیرد.

در این میان روانشناس با ارائه درمان‌های حمایتی تلاش می‌کند تا سطح توانمندی بیمار را بالا ببرد و به او کمک نماید تا بتواند سطح عملکرد خود را افزایش داده و برای پیشبرد زندگی روزمره خود کمتر به حضور دیگران وابسته باشد. درمانگران با برگزاری جلسات گروه درمانی در محیط های بیمارستانی نیز به بیمار اسکیزوافکتیو کمک می‌کنند که بر علائم خلقی خود کنترل بیشتری داشته باشد و برای غلبه بر بیماری منابع حمایتی جدیدی پیدا کند. برای آشنایی با انواع روش‌های درمان اسکیزوفرنی کلیک کنید.

کلام آخر

اختلال اسکیزوافکتیو یکی از اختلالات قابل درمان است. در این اختلال همزمان علائم افسردگی و دوقطبی وجود دارد. تشخیص این اختلال نیز باید توسط روانشناس و متخصصین انجام شود. حتما درمان این افراد باید به شیوه دقیق انجام شود که معمولا با دارو درمانی و روان درمانی صورت می‌گیرد. برای درمان حتما از روانشناس و مشاورین کمک بگیرید. مرکز مشاوره ذهن نو به صورت تلفنی و حضوری به شما مراجعین گرامی خدمات ارائه می‌دهد. جهت کسب اطلاعات بیشتر با شماره زیر تماس حاصل فرمایید.

برای دریافت مشاوره در زمینه اسکیزوافکتیو می‌توانید در هر زمان از روز برای مشاوره تلفنی با برترین متخصصان در مرکز مشاوره روانشناسی ذهن نو از طریق شماره 02191002360 و یا از طریق تلفن های ثابت منزل با شماره 9099070354 تماس بگیرید. 

سوالات متداول